Czego to kleszcze nie potrafią, ale czy tak jak ludzie biegać, skakać, latać, pływać? Ostatnio sprawdzaliśmy, czy kleszcze latają, czy kleszcze potrafią pływać, czy można je utopić, a nawet czy kleszcz przeżyje w pralce. Dziś zejdziemy trochę na ziemię i poruszymy temat skakania kleszczy. Czy one to potrafią? Czy kleszcze skaczą z drzew i dopadają swoje ofiary? Przeskoczmy do rzeczy jak swego czasu Adam Małysz.

Czym jest kleszcz i jak działa?

Na samym początku warto zwrócić uwagę na to, czy są kleszcze i jak działają. Kleszcze to pajęczaki, które żywią się krwią ssaków, w tym także ludzi. Są szczególnie groźne ze względu na przenoszenie różnego rodzaju chorób, takich jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Żywienie się na żywicielu jest elementem jego cyklu rozwojowego, a co za tym idzie rozmnażania.

Skoro to element rozmnażania, a przynajmniej przeżycia to będzie usilnie do tego dążył, żeby znaleźć się na swojej ofierze, żywicielu.

Mechanizm poruszania się kleszcza

Kleszcz posiada specjalnie wykształcone odnóża, które umożliwiają mu poruszanie się po ciele żywiciela. Dzięki swojemu ciału i „szczękom” jest w stanie przyczepić się do skóry i zacząć wysysać krew. To jak znajdują się na żywicielach?

Czy kleszcze potrafią skakać?

Kleszcze nie skaczą na swoich żywicieli! Kleszcze nie siedzą wysoko na drzewach, by zeskakiwać na swoje ofiary z drzew. Dlaczego? Nie pozwala im na to ich budowa. Są na tyle małe, że nie mają takiej potrzeby. Kleszcze dzięki swojej budowie anatomicznej są w stanie błyskawicznie zaczepiać o ciało żywiciela (sarny, psa, człowieka) i potem sprawnie przemieszczać się po nim, aby znaleźć dobre miejsce do „wgryzienia się”.

Dlaczego kleszcze nie skaczą?

Jak opisaliśmy wyżej, kleszczom na skoki nie pozwala anatomia. Kryształowej kuli za skoki narciarskie nie dostaną, na Mamuciej Skoczni, też nie odniosą sukcesu. Dodatkowo jest im to zwyczajnie niepotrzebne. Kleszcze atakują zazwyczaj z maksymalnej wysokości 120-150 cm gdzie bytują na krzewach i trawach. To jest wystarczająca wysokość, by zahaczyć się o żywiciela. To jak kleszcze na nas polują, (względem wysokości) potwierdza nawet Polska Agencja Prasowa, na podstawie informacji SANEPIDU i Ministerstwa Zdrowia.

Dlaczego kleszcze nie skaczą z drzew?

Ponieważ żywiciele kleszczy chodzą po ziemi, to kleszcze nie wchodzą na drzewa i nie skaczą z drzew. Proste? Dodatkowo fizycznie, byłoby to trudne. Policzmy:

• Przyjmijmy, że statystyczny kleszcz ma 3 mm (tak, nassana pod kurek samica może mieć 11 mm, ale mówimy o głodnej).
• Statystyczna sosna zwyczajna osiąga 30 metrów.
• Kleszcz będzie w połowie wysokości, czyli 15 metrów, i skacze na człowieka w połowie jego wysokości, czyli metr nad ziemią.
• Kleszcz musiałby skoczyć 15 m – 1 m, czyli 14 metrów w dół, czyli 14000 mm. Jest to odcinek będący 4666 dłuższy niż długość jego ciała.
• Porównując to do człowieka o wzroście 170 cm (1,7 m), wymagałoby to pokonania odcinka: 1,7 [m] x 4666 = 7932 [m], czyli prawie 8 kilometrów. To trochę dużo i pytanie po co, skoro sarenka, człowiek lub piesek, może przejść przez gęste zarośla, wpadając na kleszcza, nawet go nie zauważając.

Dlaczego pojawił się ten mit, że kleszcze skaczą?

Możliwe, że mit o skaczących kleszczach wynika z ich szybkiego poruszania się po ciele gospodarza. Kleszcze potrafią błyskawicznie przemieszczać się z jednego miejsca na drugie, co może wprowadzać w błąd obserwatorów i sprawiać wrażenie, że skaczą. Jednak badania z 2023 pokazały, że także elektrostatyka może pomagać kleszczom w sprawianiu takiego wrażenia.

Elektrostatyka u kleszczy

Nawiązując do badań o elektrostatyce kleszczy, badano ładunek elektryczny i liczono siłę pola elektrycznego powstającego między kleszczami a trawą. Spokojnie, obliczenia sobie odpuścimy, na Mercado z prądowych rzeczy to mamy już ekologiczną elektronikę.

W skrócie: kleszcz może pokonać większy dystans dzięki „elektryczności statycznej”, co oznacza, że nie trzeba bezpośrednio go dotykać.

Film pokaże to najlepiej:

I w sumie … wygląda jakby skakał, a jednak kleszcze nie skaczą i nie skaczą z drzew. To nie małpy.

Jak unikać kontaktu z kleszczami?

Aby uniknąć kontaktu z kleszczami, warto przestrzegać kilku zasad.

• Po powrocie z terenów leśnych zawsze dokładnie sprawdźmy swoje ciało pod kątem obecności kleszczy.
• Warto również nosić długie ubrania.
• Dobrze jest stosować preparaty odstraszające te pasożyty.
• Pomocne mogą być środki bazujące na naturalnych olejkach eterycznych.
• Dbamy o higienę, zarówno przy pomocy kąpieli, mydła jak i ogólnego żywienia.

Skoczmy do podsumowania

Podsumowując, mit o skaczących kleszczach jest jedynie wynikiem nieporozumienia. Kleszcze nie potrafią skakać, ale mimo to warto zachować ostrożność i dbać o swoje bezpieczeństwo podczas kontaktu z nimi, którego najlepiej po prostu unikać.

Mamy nadzieję, że te wyjaśnienia pomogły rozwiać ewentualne wątpliwości na temat skoczności kleszczy. Pamiętajcie o odpowiednich środkach ochrony i bądźcie bezpieczne! Dziękujemy za uwagę i do zobaczenia w kolejnym artykule na blogu Mercado.